Koloniale geschiedenis

Het Nationaal Archief bewaart veel archieven over de koloniale periode, waarin Nederland heerste over gebieden in Nederlands-Indië (het latere Indonesië) en West-Indië (Suriname en de Antillen). Deze pagina geeft een overzicht van de zoekhulpen die uitleg geven over hoe u in deze archieven kunt zoeken.

Kwetsend taalgebruik en terminologie

Koloniale archieven zitten vaak boordevol termen en denkbeelden die we nu als bijzonder kwetsend beschouwen, zoals beledigende omschrijvingen van personen uit bepaalde etnische en culturele groepen.

Het Nationaal Archief is de bewaarplaats van archieven. Wij kunnen én mogen de teksten van de archiefstukken niet aanpassen, omdat dan de historische werkelijkheid wordt aangetast.

Wel kunnen én willen wij u waarschuwen dat u beledigend taalgebruik kunt aantreffen in archiefstukken, maar ook in bepaalde oudere inventarissen. Bekijk voor meer informatie de themapagina Kwetsend taalgebruik en terminologie.

Rijstoogst op Java (1927)

Koloniale banden (en handelsbetrekkingen)

Vanaf de 16e eeuw had Nederland intensieve banden met verschillende overzeese gebieden. Suriname en Indonesië waren Nederlandse koloniën, maar er waren ook gebieden waarmee Nederland alleen handelsbetrekkingen had. In veel van de landen waarmee Nederland (economische) banden had, zijn nog archieven die zijn ontstaan in de koloniale periode en in de tijd van de handelsbetrekkingen. Onderstaand overzicht bevat themapagina's van een aantal van deze landen en gebieden.

Indonesië 1694-1962

Nederland en Indonesië delen een lange geschiedenis die teruggaat tot de 16e eeuw, zelfs nog kort vóór de oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Het Nationaal Archief heeft meer dan 700 archieven waarin deze geschiedenis aan bod komt. Bekijk onderstaande zoekhulpen om te ontdekken hoe u kunt zoeken in archieven over Indonesië.

VOC

Nederlands-Indië

Suriname

Suriname was tot de onafhankelijkheid in 1975 een Nederlandse kolonie. In de koloniale archieven is veel informatie te vinden over het bestuur van Suriname, maar ook over de mensen die er leefden, zoals de slaafgemaakten en de contractarbeiders, die na de afschaffing van de slavernij naar Suriname werden gehaald. Het Nationaal Archief bewaarde tot voor kort deze archieven over Suriname, maar een deel is inmiddels overgebracht naar het Nationaal Archief van Suriname (NAS). Het Nationaal Archief beheert nog wel de digitale kopieën (duplicaten). Op een aantal van deze (duplicaat) archieven zijn naamregisters (indexen) gemaakt, waardoor ze makkelijker te doorzoeken zijn. Bekijk onderstaande zoekhulpen om te ontdekken hoe u in de koloniale archieven over Suriname kunt zoeken. Bekijk voor aanvullende informatie ook de themapagina over Suriname.

Bewoners

Bestuur

Nederlandse Antillen

Aruba, Bonaire, Curaçao, St. Eustatius, St. Maarten en Saba hebben lange tijd onder Nederlands bewind gestaan. De Antillen werden aangestuurd vanuit Curaçao. In de koloniale archieven zitten veel gegevens over de mensen die op de eilanden leefden. Onderstaand overzicht bevat zoekhulpen die uitleg geven over de manier waarop u het beste door de koloniale archieven over de Antillen kunt zoeken. Veel zoekhulpen gaan over Curaçao, maar de archieven die daarin aan bod komen, bevatten ook informatie over de andere eilanden. Bekijk voor aanvullende informatie ook de themapagina over Curaçao.